Sjef Drummen tegen een tafel vol MBO-juffen : Het Nederlands onderwijs moet tot de grond toe worden afgebroken. Het MBO – daar moet als eerste de bom onder.
Op woensdag 13 juni bezocht ik met een groep juffen op uitnodiging van onderwijsadviseur Nehem-KMC de hernieuwde school Niekée Agora in Roermond. De school startte in 2013 met het onderwijsconcept Agora: de leerlingen zitten overal in de school, op gangen, in kleine kamers, in grote zalen. Er is geen rooster. Er zijn geen vakken. Geen rapporten. De lesmethodes zijn afgeschaft. De school begon bijna volledig digitaal – toen revolutionair, nu bijna al standaard.
Ze zeiden dat ik een klap van de molen had gehad. Sjef Drummen over de start in 2013.
Gaat dat wel dan ?
Een veelgehoorde reactie in onderwijsland was dat dat natuurlijk niet gaat werken. Zonder roosters ? Dat kan helemaal niet. De leiding van Agora hield vol. Nu de eerste ronde examenresultaten bekend is, begint het sprookje ook in de rest van Nederland door te dringen. Er zijn 2 herkansers en de rest geslaagd. De magische 100% score is nog in beeld.
Wat wij de ouders beloofd hebben is dat hun kind elke dag met plezier naar school gaat. En met plezier thuis komt. Zo werk je aan het zelfvertrouwen. En een Agora-leerling maak je niks wijs. Die heeft het zelf al uitgezocht.
Tijdens de excursie knijp ik er een paar keer tussenuit. Ik wil die mooie verhalen van Sjef zelf wel eens checken. Dan praat ik even met een leerling. Telkens vraag ik eerst of het echt zo’n leuk is hier, of dat het net zo’n kutschool is als die andere scholen. Dat breekt dan gauw het ijs. Ja, de studenten zijn unaniem in hun oordeel. Wel klaagt er eentje over de pauzes. Die zijn verplicht. Dan moet je het lokaal uit en dan kom je uit je flow. Want flow, daar gaat het om. De leerlingen snappen het onderwijssysteem ook, jazeker.
Autodidactische leerfabriekjes
De flow, dat is de natuurlijke toestand van het kind. Je moet alleen niet op de uit-knop drukken. Leerlingen die uit staan, daar heeft Sjef er al veel van gehad. Als er eentje echt niet aan gaat, dan komen ze bij mij. En vaak blijkt dan dat het kind uit de Vogelaar-wijk het thuis moeilijk heeft. Zo’n jongen denkt dan bijvoorbeeld de hele tijd aan zijn vader die de hele dag dronken is en die zijn moeder slaat. Na een minuut of 10 gaan we dan kijken of we een situatie kunnen vinden waarin hij thuis ook wat veiliger, wat meer apart, rust kan vinden.
Als ik gelijke kansen wil geven, dan moet ik iedereen ongelijk behandelen.
Je kan niks in kinderen stoppen. Je kunt het er wel uit halen.
Stomme lul
Elke leerling mag stomme lul tegen een leraar zeggen.
Dat is voor de docent een goede oefening van zijn pedagogisch vermogen. De leerling heeft overduidelijk zijn limbisch systeem geactiveerd. Emoties en gevoelens nemen dan de overhand. Je kunt hem hieruit halen door een vraag te stellen. Dan activeer je de prefrontale cortex. Vraag dan gewoon “Waarom zeg je dat ?” en dan is het opgelost. De gangbare leraar zou zelf ook in het limbisch systeem schieten en korte metten maken met leerling.
Even denk ik terug aan een leerling die afgelopen najaar nog “Kankerlijer” tegen me had gezegd. Ik had het er niet bij laten zitten. Ik heb de leerling gestalkt tot hij zijn excuus aanbood. En dan was ik nog mild. Te mild. Enig schuldgevoel ontgaat me niet. Gauw stel ik een vraag over langdurige absentie. “Ik werk net 3 weken op het MBO en ik zit al met klassen waar 7 van de 22 dan aanwezig zijn. Sjef weet hier ook wel raad mee.
Spijbelaars ? De leerling heeft altijd gelijk. Naar die fuck, daar ga ik niet meer naar toe.
Je moet het onderwijs niet vernieuwen. Paard en wagen, daar hoef je geen rubber banden meer op te leggen. Wij denken aan vleugelvliegmachines. Het onderwijs moet opnieuw worden uitgevonden.
Opnieuw Uitvinden
Nederland staat op de op-1-na-laatste plaats van de Wereldranglijst Motiverend Onderwijs. Voor Burundi, op #448. De-motiverend onderwijs. En dat merk je ook. Lege klassen, studenten die maar doen wat er gezegd wordt en geen stap extra. Daar zit de arbeidsmarkt sowieso niet op te wachten.
In België bestaan er geen eindexamens. In Frankrijk heb je geen leerplicht. Drummen is geen voorstander van de afschaffing van de leerplicht, maar het zet je wel aan het denken. Wij hebben het op-3-na meest gesegregeerde onderwijs, d.w.z. dat we de leerlingen hebben ingedeeld in niveau’s en leeftijden. Sjef: Als de wetenschap zegt dat iets slecht is voor de leerlingen, slecht voor het leerproces, dan doen we het niet. Als het toch moet, dan gaan we creatief boekhouden.
Zo heeft Agora gehakt gemaakt van de bekende profielen. Je moet als leerling een profiel kiezen. De meeste scholen bieden allemaal dezelfde profielen aan, maar daar staat niets over in de wet. Door de wet slim te lezen kunnen ze onderwijs in een profiel aanbieden zonder dat daar vakken – en de voorgebakken methodes -achter zitten.
Een ander puntje waar docenten mee zitten is de inspectie. Straks krijgen we een slechte beoordeling, is de angst. Het eerste jaar krabden de inspecteurs zich nog achter het oor. Bij het tweede bezoek kreeg de school een aanbevelingsbrief.
Een van de eisen waar de school niet aan kan voldoen is het aantal uren voor docenten. Docenten werken te weinig. Iedereen moet weliswaar present zijn van 8:00 tot 16:30, maar daar komen ze er niet mee. Er is namelijk geen thuiswerk meer. Stapels nakijken ? Nee, dat doen we niet. Geen toetsen, geen nakijken. Op deze manier komt elke docent 470 werkuren tekort. Maar die krijgen ze wel betaald.
Geen stress. Zero.
Nog belangrijker dan de tijd is de intensiteit. Zowel Sjef als de leerlingen zelf ervaren geen stress. Wat ? Geen gezeur ? Geen gedoe? Geen spanningen? Stoornissen ? Gaat de school zover zelfs stoornissen uit te bannen. Sjef neemt maximaal 10% leerlingen aan met een zorgdossier. Om de populatie gezond te houden. Sociaal minder vaardige leerlingen trekken na verloop van tijd vanzelf bij. Ze zitten ook niet verplicht in een klaslokaal “stil” op een stoel, dat helpt ook. Zelfs de hele omgeving in de school (kunstprojecten aan muren en installaties op plateaus) gaat elke 3 maanden op de schop. Om het fris houden, moet je blijven veranderen !
Bij de start van Agora nodigde Sjef de ouders uit voor een ouderavond. De beloften werden gedaan. Keuze was er niet. Ja, je kind ergens anders brengen. Over 8 weken horen we u weer. Na 8 weken waren de ouders al overtuigd. En de docenten ook. Zo snel kan het gaan.
Overtuigend?
Mooi die praktijkverhalen, maar sommige lezers willen meer diepgang. Wetenschap, onderzoek. Ikzelf ben nooit zo onder de indruk van wetenschappelijk onderzoek, want aan de hand van de praktijk weet je gauw genoeg.
Anderen daarentegen, zoals de schoolleiding van Agora, hechten veel waarde aan wetenschappelijk onderzoek. En dat gebeurt volop. Guido van Dijk is onderzoeker bij Agora en reken maar dat hij weet hoe de boel in elkaar steekt. Hij promoveert bij het Welten Instutuut (Open Universiteit) op het onderwerp Agile Learning. Scrummen !
Binnenkort zult Guido meer dan eens in Rotterdam zien, bij de Cloud !
